Konijnen

  • Castratie en sterilisatie
  • Encephalitozoon cuniculi
  • Gebitsproblemen bij het konijn
  • Maag- en darmproblemen bij het konijn
  • Vaccinatie bij konijnen
  • Voeding
  • Blaasstenen en slush

Castratie en sterilisatie

Voortplantingscyclus

Vrouwelijke konijnen (voedsters) zijn elke vier dagen vruchtbaar, werpen maximaal vijf weken nadat ze gedekt zijn een nest met vier tot tien jongen en worden meestal binnen een dag na de bevalling al weer opnieuw gedekt. De jongen zijn op een leeftijd van 4 - 5 maanden ook in staat om zich voort te planten en u begrijpt wel dat als je ze hun gang laat gaan, het binnen de kortste keren wemelt van de konijnen.

Gezondheidsvoordeel

Zowel mannetjes als vrouwtjes vertonen paargedrag, waarbij ze elkaar hinderlijk kunnen verwonden. Wanneer konijnen worden gecastreerd, worden ze rustiger en verdwijnt het seksuele gedrag meestal.

Castratie bij de voedster

De sterilisatie, of eigenlijk castratie, want de eierstokken worden volledig verwijderd, is bij voedsters best een ingreep. Het is een buikoperatie onder algehele narcose. Deze ingreep heeft echter een belangrijk gezondheidsvoordeel.

Veel voedsters, wel tot 70%, krijgen op latere leeftijd tumoren in de baarmoeder. Deze tumoren zijn vaak kwaadaardig en komen vaak pas aan het licht als er uitzaaiingen in de longen zijn en het konijn daardoor ernstig benauwd wordt. Ook tumoren in de melkklieren komen voor. Door uw voedster op jonge leeftijd te laten ‘helpen’ voorkomt u deze tumoren, zowel in de baarmoeder als in de melkklieren.

Voorkeursleeftijd

De beste leeftijd om een voedster te castreren is op een leeftijd van 5 à 6 maanden. Op deze leeftijd hoeven alleen de eierstokken te worden verwijderd en dat is toch een kleinere ingreep. Op een leeftijd vanaf zes maanden wordt soms ook de baarmoeder verwijderd. Vanaf deze leeftijd  kunnen er namelijk al tumorcellen ontstaan. Het is dus van belang om voedsters op jonge leeftijd  te laten ‘helpen’; dat voorkomt later veel ellende. Ook het seksuele gedrag verdwijnt en dat is dan ook een hele stressfactor minder. Omdat bij ongeveer de helft van de vrouwelijke konijnen vroeger of later baarmoederkanker ontstaat, vergroot u, bij tijdig ingrijpen, de kans op een lang en pijnvrij leven van uw huisdier.

Castratie van voedsters voorkomt ook territoriumdrift, wat betekent dat ze vaal agressief gedrag vertonen naar mensen en met andere konijnen (tot bloedens toe) gaan vechten.

Een reden om een rammelaar (mannetjeskonijn) te laten castreren is de kans om gedragsproblemen, zoals bijten, vechten en sproeien. Ook kan de urine door de hormonen erg gaan stinken.

Encephalitozoon cuniculi

Encephalitozoon cuniculi is een mooie naam voor een parasiet, die het konijn heel veel schade en ellende kan brengen. E. Cuniculi is een eencellig organisme, alleen zichtbaar met een microscoop. Deze parasiet heeft het konijn nodig om zelf te overleven. Konijnen kunnen via verschillende wegen besmet worden: via het opeten van besmette ontlasting of besmet voer, via inademen, jonge konijntjes kunnen al in de baarmoeder besmet raken. Veel konijnen hebben met deze parasiet contact gehad, maar lang niet al deze dieren worden er ook daadwerkelijk ziek van.

Voorkeursplekken

Soms ook duurt het jaren voor de ziekteverschijnselen zich openbaren. Wat zijn dan deze ziekteverschijnselen? De parasiet heeft een voorkeur voor de ogen (met name de lens), het zenuwstelsel en de nieren. Maar ook de longen of de lever kunnen het slachtoffer zijn. De parasiet gaat in de cellen van deze organen zitten en veroorzaakt kleine ontstekingen met vaak grote gevolgen.

Verschijnselen

De parasiet kan de lens in het oog zo erg verzwakken, dat de lens scheurt. Dit heeft tot gevolg dat het oog plotseling ‘staar’ vertoont, een witting van de lens, meestal eerst aan 1 oog, soms later ook aan het andere. Ontstekingen in het zenuwstelsel kunnen leiden tot klachten van de hersenen en/of het ruggemerg. Een plotselinge scheve kop kan het gevolg zijn van een hersenontsteking door E. cuniculi maar ook kleine evenwichtsstoornissen of een wiegende beweging met de kop zijn een aanwijzing. Een toenemende verlamming van de achterpoten geeft aan dat de problemen in het ruggenmerg zitten. Deze konijnen tonen verzwakte achterpoten (ze krabbelen eigenlijk meer dan ze lopen) en kunnen vaak hun achterlijf niet goed optillen als ze moeten plassen, waardoor ze besmeurd worden met urine. Als de nieren aangetast zijn, gaan de dieren veel drinken en veel plassen. Bij sommige patiëntjes komen al deze verschijnselen voor, maar ook kan het zijn dat alleen het oog of de nieren aangetast zijn.

Lastig diagnose stellen

De diagnose is niet met zekerheid bij het levende dier te stellen. Een bloedonderzoek naar antilichamen is niet bewijzend, daar ook veel gezonde konijnen antilichamen kunnen hebben.

Bij het vermoeden van deze ziekte en wanneer u er snel bij bent, is de schade weliswaar niet te herstellen, maar is er een behandeling mogelijk om erger te voorkomen.

Het is een lastige ziekte, die veel oplettendheid vereist. Herkent u enkele verschijnselen, neem dan zo spoedig mogelijk contact op met uw dierenarts. Beter is om bij twijfel al contact met ons op te nemen.

Veel konijnenleed en verdriet bij de (kleine) eigenaars kan voorkomen worden door op tijd de hulp van de dierenarts in te roepen. Bij twijfels over de gezondheid van uw konijn, altijd even bellen!

Gebitsproblemen bij het konijn

Het gebeurt regelmatig dat konijnen en cavia’s haakjes op de kiezen of doorgroeiende voortanden krijgen met als gevolg pijn en eetproblemen. De oorzaken zijn divers. Erfelijke aanleg, verkeerde voeding of trauma kunnen meespelen. Deze haakjes worden dan weggeslepen waardoor de dieren weer pijnloos kunnen eten. Doordat de kiezen en tanden levenslang blijven groeien, wel 1-2 mm per week, kunnen e klachten soms terugkomen.

In tegenstelling tot veel collega’s doen wij dit onder verdoving. Wij vinden het niet verantwoord om beksperders bij een wakker dier in de bek te zetten met het risico op een gebroken kaak doordat het dier in paniek raakt. Dit is enorm stressvol en je kunt bij een wakker dier niet voldoende diep kijken waardoor je haakjes kunt missen.

Onder verdoving kunnen we het bekje goed inspecteren en elke kies en tand afzonderlijk behandelen zonder het dier pijn te doen.

Tanden knippen is uit den boze! Dit geeft grote kans op ontstekingen en is pijnlijk.

Uiteraard is het belangrijk te kijken of de onderliggende oorzaak van gebitsproblemen gevonden kan worden. Bij een continue verkeerde stand van de voortanden is het soms nodig de tanden te trekken. Dit is een flinke ingreep met goede resultaten. Konijnen kunnen prima eten zonder voortanden mits de kiezen in orde zijn.

Gebitsproblemen kunt u herkennen aan:

  • Wel graag willen eten maar plotseling stoppen
  • Eten uit de bek laten vallen
  • Alleen zachte voeding willen eten
  • Kwijlen (natte kin) en natte voorpootjes van het wrijven over de bek
  • Vermageren/ minder eten

Maag- en darmproblemen bij het konijn

De meest voorkomende problemen bij konijnen zijn de stilliggende maag en darmen. Door pijn, een verstopping, verkeerde voeding of stress kunnen de darmen gaan stilliggen. Dit is een acute en ernstige aandoening waar een konijn snel aan kan overlijden. Ook hier is het van belang de oorzaak te zoeken, maar ook vooral de darmen weer op gang te krijgen met behulp van verschillende darm stimulerende medicijnen en pijnstillers. Snel actie ondernemen kan levensreddend zijn.

Dit konijn herkent u aan in elkaar gedoken zitten of juist heel erg uitstrekken, een gezwollen buik/maag, niet eten, diepliggende ogen.

Darmparasieten komen meestal voor bij jonge konijnen. Die kunnen diarree krijgen van bijvoorbeeld coccidiose. Worminfecties komen bij konijnen nauwelijks voor.

Let ook deze zomer weer op de gevaren van oververhitting en myasis (madenziekte) bij uw konijn. Zorg voor schaduwplekken en een schoon hok, en controleer af en toe of de achterkant onder de staart droog is. Vliegen leggen graag eitjes in plakpoep of diarree, de maden die hieruit komen kunnen nare wonden veroorzaken.

Vaccinatie bij konijnen

Het is belangrijk uw konijn te vaccineren tegen myxomatose en VHD1 en VHD2. Dit zijn ziekten die worden overgedragen door stekende insecten (muggen). Deze ziekten zijn meestal dodelijk en komen veel voor in Nederland. Ook het konijn wat altijd binnen zit, kan dus besmet worden.

VHD virus

Deze ziekte, ook wel Rabbit Hemorrhagic Disease of RHD genoemd, wordt veroorzaakt door een virus, het RHD-virus. Er zijn 2 vormen van het RHD virus, type 1 en 2. Tegen VHD1 wordt al jaren  gevaccineerd met een vaccin gecombineerd met het myxomatose virus. Er is sinds kort ook een jaarlijksvaccin beschikbaar tegen het VHD2 virus.

Een met VHD geïnfecteerd konijn zal veelal binnen 24 - 48 uur sterven. Voorafgaand wordt soms benauwdheid en bloedingen gezien, maar ook plotselinge sterfte zonder symptomen kan voorkomen. Het virus is zeer besmettelijk en wordt verspreid via speeksel, ontlasting en urine van (wilde) konijnen, besmet gras, stekende insecten maar ook via schoenen en kleding van de eigenaar. Ook konijnen die alleen binnen zitten kunnen dus besmet worden. VHD2 geeft pas 3 - 5 dagen na infectie ziekteverschijnselen, en maakt het dus veel gevaarlijker omdat het zich makkelijker kan verspreiden.

Er is tot op heden geen behandeling beschikbaar. Het vaccin tegen VHD1 geeft een jaar bescherming. Sinds januari 2018 is het vaccin tegen VHD2 ook voor een jaar geregistreerd.

Myxomatose

Myxomatose is een ernstige konijnenziekte.

Het myxomavirus behoort tot de pokkenvirussen en is erg besmettelijk. De ziekte komt ook voor bij Europese wilde konijnen en tamme konijnen. Bij hazen komt de ziekte niet voor. Deze dieren zijn er resistent tegen.

Bij konijnenfokkers is deze ziekte erg gevreesd. Vaccinatie is echter wel mogelijk. De ziekte wordt verspreid door vectoren(dragers) zoals de muggen en de konijnenvlo. De symptomen zijn rood-omrande ogen, bulten op de oren, mond, neus en geslachtsorganen. De verschijnselen kunnen ook lijken op “snot”, een pasteurellabesmetting (bacterie). Niet alle konijnen sterven, maar de meeste wel.

Bij de vaccinatie wordt uw konijn ook altijd helemaal nagekeken en geven wij adviezen over verzorging en voeding. Jonge konijnen kunnen vanaf vijf weken leeftijd geënt worden.

Voeding

Veel bij konijnen voorkomende ziekten zijn gerelateerd aan een verkeerde voeding. Het hoofdbestanddeel (90%) van de voeding moet vers hooi zijn, dat 24 uur per dag beschikbaar mot zijn. Daarnaast kan een kleine hoeveelheid brokjes gegeven worden. Alleen konijnen die drachtig zijn of in de winter buiten zitten hebben echt de extra energie uit de brokjes nodig. Het beste zijn de pellets, dus níet het gemengde konijnenvoer. Het nadeel van het gemengde voer is dat konijnen selectief de lekkere dingen eruit eten en de rest laten staan. Wij adviseren het voer van Supreme Science Selective Rabbit. Dit is verkrijgbaar bij de betere dierspeciaalzaken en natuurlijk in onze kliniek.

Af en toe een beetje groenvoer kan geen kwaad als het konijn het is gewend. Geef geen grote hoeveelheden. Veilig zijn bijvoorbeeld andijvie, wortelloof, gras, paardenbloemblad en witlof. Geef geen brood of snoepjes, ook al zijn deze speciaal voor konijnen gemaakt. Hierin zitten teveel koolhydraten. Knaagstenen en zoutblokken bevatten teveel mineralen, die neerslaan in de blaas van het dier. Hier kunnen ze maagdarmklachten van krijgen en blaasstenen door teveel kalk.

Konijnen slijten hun tanden en kiezen meer dan voldoende op het hooi wat ze eten.Ze zijn ook gek op takken van de knotwilg. Geef indien een konijn dunne ontlasting heeft alleen hooi te eten. Bij blijvende klachten is het beter als u ons raadpleegt. Het is essentieel dat een konijn blijft eten. De gezondheid kan erg snel achteruitgaan als een konijn niet eet. Neem in dat geval zeker contact met ons op!

Oorzaken van niet willen eten kunnen zijn:

  • Problemen met het gebit
  • Problemen met maag en/of darmen
  • Gasophoping
  • Verstopping
  • Haarbal
  • Algemeen ziek zijn

Blaasstenen en slush

Blaasstenen en slush (pasteuze neerslag in de blaas) komen bij cavia’s en konijnen regelmatig voor. De stenen bestaan bijna altijd uit calcium carbonaat wat uitgescheiden wordt in de urine. Normaal wordt dit uitgeplast maar soms kan dit indikken tot een stevige pasta of stenen. Het gevolg is ontsteking, pijn bij plassen en verstopping. De oorzaak is vaak multifactorieel.

Erfelijke gevoeligheid is (tot nu toe) niet bewezen. Factoren die kunnen meespelen zijn:

  • Te kleine huisvesting en te weinig beweging.
  • Onvoldoende hygiene van de huisvesting. Bekend is dat ze bij een vuil hok hun plas ophouden wat de vormig van blaasstenen kan vergroten.
  • Onvoldoende wateropname door: te weinig water, vies water, gebitsproblemen/pijn bij drinken, verkeerde drinkbak of fles.
  • Knaagblokken en knaagstenen
  • Pijn aan genitaliën door bv. trauma
  • Verkeerde voeding

Blaasstenen moeten vaak operatief verwijderd worden. Bij ernstige slush spoelen we de blaas onder narcose. Als dit is gedaan is het van belang maatregelen te nemen om herhaling te voorkomen. Dit kunt u doen door:

  • Drinken te stimuleren. Konijnen drinken graag uit een drinkbak. Laat uw dier zelf kiezen.
  • Zorg voor schoon vers water. Voeg eventueel een beetje vruchtensap toe.
  • Goede voeding aanbieden; veel hooi, weinig brokjes of speciale calciumarme brokjes (Supreme Selective Urinary Health Tract), veel nat calciumarm groenvoer.
  • Eventuele knaagstenen weggooien

Daarnaast is er ondersteunende medicatie, dit is een drankje dat ervoor zorgt dat er minder calcium in de urine wordt uitgescheiden.

Groenten met een laag calcium gehalte

  • Witlof
  • Wortelen
  • Bloemkool
  • Komkommer
  • IJsbergsla
  • Paprika (rood/groen)
  • Tomaten

Groenten met een hoog calcium gehalte

  • Spinazie
  • Peterselie
  • Waterkers
  • Munt
  • Groene scheuten

Heeft u nog vragen, neem dan contact met ons op.

Terug naar Diereninfo

Contactinformatie praktijk

Dierenkliniek Veenendaal

Terug
  • Ma
    8.30 - 19.30 uur
  • Di
    8.30 - 18.00 uur
  • Wo
    8.30 - 19.30 uur
  • Do
    8.30 - 19.30 uur
  • Vrij
    8.30 - 17.00 uur
  • Za
    Gesloten
  • Zo
    Gesloten
Terug

Vind ons hier:

Castor 3 3902 SC Veenendaal Wij werken op afspraak Telefonisch spreekuur 13.30 - 14.00 u
ontvang een routebeschrijving via Google Maps