Brachycefaal obstructief syndroom | Dierenkliniek Veenendaal

Anatomie van de luchtwegen

Zeer globaal kunnen de luchtwegen worden onderverdeeld in de neus met de neusgaten en de neusgangen, de keel met het zachte gehemelte, het strottenhoofd (larynx) met het strottenklepje, de daarachter gelegen luchtpijp (trachea) en tot slot de longen.

Wat wordt er verstaan onder BOS?

Het brachycephaal obstructief syndroom is een complex van luchtwegaandoeningen dat voorkomt bij hondenrassen die een korte boven- en onderkaak en daarmee een korte snuit hebben. Een ras met een dergelijke snuit wordt een brachycephaal ras genoemd.

Het brachycephaal obstructief syndroom omvat verschillende afwijkingen van de luchtwegen die allen leiden tot een obstructie van de luchtstroom, te weten:

Vernauwing van de neusgaten

Het is alsof de hond door de neus ademt terwijl een wasknijper het grootste deel van de neusopeningen afdicht.

Te lang zacht gehemelte

De schedel van deze rassen is door het fokken steeds meer verkort, maar de zachte delen zoals het gehemelte zijn in verhouding veel minder verkort. Dit te lange zachte gehemelte bevindt zich daardoor voor de opening van de luchtpijp, waardoor de luchtstroom wordt gehinderd en een snurkend geluid ontstaat. Door het met de luchtstroom heen en weer klapperen van de zachte gehemelte flap treedt zwelling van deze flap op, waardoor het gehemelte nog meer ruimte inneemt achterin de keel.

Te smalle luchtpijp

Het naar binnen uitstulpen van zachte delen van het strottenhoofd en/of permanente kraakbeenveranderingen van het strottenhoofd. Door het geforceerd aanzuigen van lucht langs vernauwde neusgaten, te lang zacht gehemelte en/of te smalle luchtpijp ontstaat een onderdruk in het strottenhoofd. Hierdoor kunnen afwijkingen ontstaan aan het strottenhoofd, uiteindelijk zelfs leidend tot het volledig invallen van het strottenhoofd (larynxparalyse).

Niet iedere hond met BOS heeft al deze afwijkingen en ook de ernst van de afwijkingen kan per hond verschillen.

Bij welke rassen komt BOS voor?

Het probleem BOS komt voor bij kortsnuitige honden, ongeacht de grootte van de hond. Slechts enkele voorbeelden: Franse en Engelse Bulldog, Mopshond, Shar-pei, Boxer, Bordeaux dog, Bullmastiff, Boston Terrier, Pekingees, Chow Chow, Cavalier King Charles Spaniel, Shih-Tzu en Lhasa Apso.

Symptomen

De symptomen variëren van mild tot zeer ernstig en vaak krijgt de hond met het toenemen van de leeftijd meer last. Onderstaand mogelijke symptomen:

Snuivende ademhaling als gevolg van te nauwe neusgaten
Snurkende ademhaling door een te lang gehemelte dat de luchtstroom in de weg zit
Het snurken dat bij veel kortsnuitige rassen wordt gehoord en vaak wordt beschouwd als schattig, is in feite niets anders dan een teken van benauwdheid.
Kokhalzen als gevolg van irritatie achterin de keel door het te lange zachte gehemelte
Rochelende ademhaling
Hoesten
Slechte conditie, te merken aan snel hijgen bij inspanning
Snel oververhit raken
Benauwdheid die uiteindelijk kan leiden tot blauwverkleuring van de slijmvliezen, tot het buiten bewustzijn raken en zelfs tot sterfte.

Risico's

Een eerste belangrijk risico voor een hond met BOS is ernstige benauwdheid, die zoals beschreven zelfs kan leiden tot sterfte. Een tweede risico is oververhitting van de hond, waardoor grote schade aan organen en zelfs sterfte kan optreden. Het feit dat honden met BOS sneller oververhit raken is het gevolg van het niet efficiënt kunnen kwijtraken van de warmte tezamen met de toegenomen warmteproductie door geforceerde adembewegingen en door onrust vanwege de benauwdheid.

Diagnostiek

Een combinatie van het ras, de afwijkingen die u als eigenaar thuis ziet en hoort en het klinisch onderzoek geven al veel informatie over de ernst van de aandoeningen. Een keel- en strotttenhoofdinspectie onder lichte narcose is noodzakelijk om de lengte van het zachte gehemelte in te schatten en de binnenzijde van het strottenhoofd te bekijken. Röntgenfoto’s van de hals en de borstkas leveren meer informatie over de diameter van de luchtpijp.

Behandeling

Voorkom overgewicht

Honden met overgewicht hebben beduidend meer last van BOS dan slanke honden, vanwege de volgende punten:

De vernauwing van de luchtwegen is ernstiger
Ze hebben een minder goede conditie, waardoor ze sneller hijgen, hetgeen leidt tot zwelling van de toch al vernauwde luchtwegen
Door de forse isolatielaag hebben ze het sneller te warm, met als gevolg dat ze eerder gaan hijgen, wederom leidend tot zwelling van de luchtwegen

Het verminderen en/of voorkomen van overgewicht is dan ook een essentieel onderdeel van de behandeling van BOS!

Operatieve ingrepen

Veel eigenaren zien op tegen operaties bij hun dier, maar onderstaande operaties zorgen voor drastische vermindering van de symptomen en zijn dan ook absoluut de moeite waard. Het narcoserisico wordt zo klein mogelijk gehouden door het gebruik van veilige narcosemiddelen en door het plaatsen van een buisje in de luchtpijp (intubatie) dat de ademweg vrijhoudt ten tijde van de narcose.

Zijn de neusgaten van uw hond te smal (snuivend geluid bij de ademhaling), dan kunnen deze vrij eenvoudig worden verwijd door het weghalen van een stukje van de neusvleugels. De foto toont een voorbeeld van mooi ruime neusgaten.

Is het zachte gehemelte te lang (snurken en mogelijk rochelen en kokhalzen), dan kan dit gehemelte worden ingekort. Dit inkorten voorkomt dat de ingang van het strottenhoofd met daarachter de luchtpijp wordt geblokkeerd.

Indien is aangetoond dat er afwijkingen zijn aan de zachte delen van het strottenhoofd, dan kunnen ook op deze plaats operatieve aanpassingen worden gedaan. Vervorming en collaps van het kraakbeen van het strottenhoofd kan niet meer worden behandeld.

Aan een te smalle luchtpijp kan helaas niets worden veranderd. Vaak zijn de genoemde ingrepen echter al in staat om het leven van uw hond een stuk comfortabeler te maken!

Medicamenteuze ondersteuning

Per patiënt zal worden gekeken of medicamenteuze ondersteuning nodig is. Dit kan echter nooit worden ingezet ter vervanging van een operatieve behandeling.

Behandeling in de spoedsituatie

Bij acute en forse benauwdheid, meestal gepaard gaande met oververhitting, is sprake van een levensbedreigende situatie. Onmiddellijke stabilisatie door onder andere toediening van zuurstof, lichte sedatie en infuusvloeistof en door koeling is noodzakelijk.

Wat kunt u zelf nog doen?

Het voorkomen van overgewicht is essentieel en daar is dan ook een belangrijke taak voor u weggelegd. Verder is het belangrijk dat oververhitting wordt voorkomen. Houd op warme dagen uw hond rustig, zorg voor een koele en goed geventileerde plek om te liggen en bied voldoende drinkwater aan. Lees meer over het ontstaan, de behandeling en de gevolgen van oververhitting bij uw hond in de adviesbrief over oververhitting.

Het komt helaas nog te vaak voor dat een dier te laat bij de dierenarts wordt gebracht en niet meer kan worden gered. Dit kunt u voorkomen door bij de eerste verschijnselen van benauwdheid en/of oververhitting direct contact op te nemen met de dierenarts.

Tot slot: voorkomen is beter dan genezen, dus bespreek met uw dierenarts bovenbeschreven operatieve behandelopties en voorkom daarmee spoedsituaties!

Prognose

Acute benauwdheid en oververhitting zijn zoals genoemd levensbedreigend! Daarnaast krijgt een hond met BOS met het toenemen van de leeftijd vaak meer klinische klachten. Hoe langer er wordt gewacht met operatief ingrijpen, hoe groter de kans op permanente afwijkingen zoals larynxcollaps, die niet meer kunnen worden behandeld. Problemen kunnen echter voor een zeer groot deel worden voorkomen door tijdig operatief ingrijpen, gecombineerd met het voorkomen van overgewicht en het aanpassen van het uitlaatregime.

Fokbeleid

Door te blijven fokken met honden die last hebben van BOS blijft het probleem bestaan. Hoe leuk de kortsnuitige honden er ook uit mogen zien, het nastreven van een uiterlijk kenmerk bij een hond zou nooit mogen leiden tot een benauwd dier. Hopelijk wordt de rasstandaard de komende jaren ten gunste aangepast. Tot die tijd kunt u meehelpen door niet met uw hond te fokken (voor zover dat nog mogelijk zou zijn) indien hij/zij problemen heeft die passen bij BOS.

BOS