Cavia's

Cavia's komen oorspronkelijk uit Zuid Amerika. De cavia's die wij kennen stammen af van deze wilde cavia's die al 9000 jaar geleden door de Inca's werden gefokt voor rituelen en vlees. Cavia's leven in groepen, een cavia alleen houden is dus een aantasting van het welzijn. De mannetjes (beren) wegen meestal rond de 1 - 1,3 kg, de vrouwtjes (zeugen) zijn wat lichter. De beste groepssamenstelling is een gecastreerde beer met één of meer zeugjes. Twee beren samen kan heel goed gaan als ze van jongs af aan samen zijn en niet in contact komen met vrouwtjes. Soms komt het toch voor dat ze gaan vechten, dit gebeurd vooral rond de puberteit van 6 maanden leeftijd. Als dat gebeurd dan kunnen ze het beste worden gekoppeld aan een jong beertje, van 4 tot 6 weken oud, of worden gecastreerd zodat ze bij een vrouwtje kunnen.  

Cavia’s zijn rond de 20 tot 30 centimeter groot en worden gemiddeld 4 tot 6 jaar oud. Er zijn verschillende soorten kleuren en vachttypen die een cavia kan hebben. Houd hier dus ook rekening mee bij de verzorging.  

Het dieet van een cavia moet voornamelijk bestaan uit hooi, daarnaast wordt het aangevuld met brokvoeding en groenvoer. Een cavia moet altijd beschikken over vers hooi en water. De cavia eet namelijk de hele dag door kleine beetjes en mag vanwege de spijsvertering niet zonder eten komen te zitten. Een opvallend kenmerk aan cavia’s is dat ze, net als de mens, zelf geen vitamine C kunnen aanmaken. Dit betekent dat cavia’s dit moeten opnemen uit hun voedsel.  

Mannetjes (beertjes)

Beertjes kunnen vanaf ongeveer 3-5 maanden worden gecastreerd. Er is geen medische indicatie, dit wordt meestal gedaan om nageslacht te voorkomen. De operatie is bij ons een routine ingreep. Wij gebruiken een combinatie van narcosemiddelen met gas waardoor we de belasting voor de cavia minimaal houden. Meestal zitten onze patiënten 5 minuten na ontwaken alweer lekker te eten.

Vrouwtjes (zeugjes)

Een zeugje kan al geslachtrijp zijn op een leeftijd van vier tot zes weken oud. Vrouwtjes (zeugjes) zijn elke drie weken vruchtbaar. Preventief castreren van zeugjes doen wij zelden. De ingreep is vrij belastend en de meerwaarde is naar ons idee onvoldoende.

Problemen met het genitaal systeem

Vooral cysten aan de eierstokken worden vaak gezien. De diagnose wordt gesteld door voelen en een echo indien nodig. Uiteindelijk krijgt bijna 90% van de zeugjes in haar leven deze cysten. Het maakt daarbij geen enkel verschil of ze wel of niet een nestje hebben gehad. De cysten kunnen heel groot worden (tot wel zeven centimeter doorsnee) en er kunnen medische klachten ontstaan. De buik wordt dikker, de eetlust kan iets minder worden, soms zijn er pijn- of benauwdheidsklachten, of afwijkend hyperseksueel gedrag. Ook bloedingen uit de vagina komen voor en bij een deel van de patiënten wordt ook de typische kaalheid op de flanken gezien. Over het algemeen kiezen wij niet voor operatie maar voor behandeling met hormooninjecties eventueel in combinatie met leegzuigen van de cystes. Dit is minder belastend en risicovol voor de zeug.
Regelmatig zien wij baarmoederproblemen. Dit kan een baarmoederontsteking zijn of een tumor. Soms ziet de eigenaar bloed uit de vulva, soms wordt het ontdekt bij een routinecontrole. Dit is alleen op te lossen met een operatie.

Het is belangrijk de gezondheid van uw cavia nauwkeurig in de gaten te houden. Cavia’s zijn prooidieren en laten daarom soms pas laat iets merken. Het kan daarom aan te raden zijn uw cavia regelmatig te wegen en bij aanhoudend gewichtsverlies op tijd aan de bel te trekken. Wanneer uw cavia lusteloos is, minder goed eet of bol zit, neem dan direct contact op!  

Een schoon en ruim hok is belangrijk voor cavia’s en dat ze altijd met een andere cavia samen leven. Vooral hygiëne is belangrijk, een nat en vies hok kan leiden tot gezondheidsproblemen bij de cavia. Het schoonmaken van het hok minstens 1x per week wordt daarom aangeraden. Een minimale afmeting van 100x50cm is nodig om twee cavia’s te houden, maar groter is zeker beter. Een minimale afmeting van 140X70cm wordt aangeraden voor de huisvesting van twee mannetjes.  

Belangrijk is dat cavia’s eigenlijk altijd meerdere schuilhuisjes aanwezig hebben in het hok om zich veilig te voelen. Daarnaast kan een flinke pluk hooi ook uitermate dienen als een lig/verstopplekje.  

Bij een cavia kunnen acuut maag- en darmproblemen opspelen. Vaak wordt een cavia in een korte periode heel ziek. Dit kan zich uiteten in het niet willen eten, stil in een hoekje zitten, de haren kunnen overeind gaan staan en vaak krijgen ze ook een bol buikje. Wanneer u deze symptomen bij een cavia ziet is het belangrijk om direct contact op te nemen met een dierenarts.  

Bij een cavia is er eigenlijk altijd gas aanwezig in de maag en darmen van een cavia, dit komt door vertering van voedsel in de darmen. Echter wanneer dit gas zich ophoopt kan een cavia zich hier snel erg ziek door voelen. Deze ophoping van gas, ook wel een gasbuik genoemd, kan veel verschillende oorzaken hebben. Het is daarom altijd belangrijk om te kijken naar de mogelijke onderliggende oorzaak. Maar er zal gestart moeten worden om de gasbuik zo snel mogelijk onder controle te krijgen. Wanneer een cavia last heeft van een gasbuik zullen de darmen snel minder gaan bewegen. Een therapie is dan ook altijd gericht om de darmen weer aan de gang te krijgen met speciale medicatie. Verder kan een cavia met een gasbuik snel onderkoeld raken, warmte is dan ook belangrijk. Daarnaast is pijnstilling onmisbaar bij een gasbuik omdat een gasbuik vaak veel pijn en ongemak geeft voor een cavia.  

Ook kan een cavia diarree krijgen. Diarree kan verschillende oorzaken hebben, maar het is belangrijk om bij acute diarree ook snel contact op te nemen met een dierenarts. Het is belangrijk om de ontlasting van de cavia te controleren en dan een geschikte therapie in te stellen.  Chronische lichte diarree, ook wel plakpoep genoemd, kan verschillende oorzaken hebben. Deze zijn vaak gerelateerd aan voeding of andere gezondheidsproblemen. Het is dan belangrijk om goed naar een mogelijke onderliggende oorzaak te kijken.   

De tanden van cavia’s groeien hun hele leven door en moeten afslijten door het eten van voeding, voornamelijk het hooi. Bij een juiste slijtpatroon gaat dit goed, maar door ziekte, verkeerde voeding of trauma kan dit misgaan. Wat er dan gezien wordt is dat een cavia langzamer en moeilijker eet of alleen zachte dingen wil eten. Soms stopt de cavia zelfs helemaal met eten. Een cavia kan kwijlen, vermageren en stil in een hoekje zitten. Daarnaast kan er soms in korte tijd een dikke bult, een abces, ontstaan onder de kaakrand die vaak een oorsprong heeft vanuit het gebit.  

Schuine slijtage van de voortanden zijn vaak een teken dat de kiezen niet in orde zijn. Vaak is hier een onderliggend probleem aanwezig, namelijk verworven tandziekte genoemd bij cavia’s, oftewel ADD. Dit is een kieswortelontsteking van één of meerdere kiezen, waardoor een cavia een gedeelte van zijn gebit ontziet bij het kauwen en de andere kiezen doorgroeien. Hierbij kan ook sprake zijn van een abces onder de kaak, veroorzaakt door de bacteriën bij de kieswortel.  

Om te bepalen hoeveel tanden zijn aangetast kan een röntgenfoto van het gebit worden gemaakt. Verder zal het voornamelijk belangrijk zijn om een gebitsbehandeling uit te voeren en daarnaast de onderliggende ontsteking aan te pakken met een antibiotica therapie en langdurige pijnstiller.

Het alleen bijwerken van de tanden is namelijk alleen symptomatische bestrijding en dan zullen de tanden snel weer in een verkeerde stand doorgroeien. Het maken van een röntgenfoto kan zonder narcose, echter zal een gebitsbehandeling en het eventueel openmaken van een abces onder volledige narcose moeten, dit gebeurt door middel van een gasnarcose.  

Uit onderzoek is gebleken dat voeding een belangrijke rol speelt bij het ontwikkelen van deze tandproblemen. Brokvoeding met een hoog gehalte aan zetmeel lijkt hierbij de belangrijkste rol te spelen. Er wordt daarom naast de behandeling ook geadviseerd om het voedingspatroon uitgebreid met de dierenarts te bespreken en deze in samenspraak aan te passen.  

De belangrijkste hoofdvoeding van een cavia is hooi. Dit moet altijd in grote mate aanwezig zijn.

Hooi is belangrijk voor de vezels om de darmen goed op gang te houden en voor het afslijten van de tanden van een cavia, die levenslang blijven doorgroeien. Omdat ze zelf (net als mensen) geen vitamine C kunnen maken hebben ze dit nodig via de voeding.  Er zijn voeders te koop waar extra vitamine C aan is toegevoegd, maar vitamine C vervliegt snel als de zak eenmaal geopend is. In groenvoer zit niet altijd voldoende, advies is 3-5x per week een halve tablet vitamine C te geven. Cavia’s hebben ongeveer 30 mg vitamine C nodig per kilo lichaamsgewicht per dag. 
Cavia's blijven gezonder als zij sober gevoerd worden. Geef niet te veel brokjes aangezien cavia's snel (te) dik kunnen worden. Daarnaast zorgt extra brokvoeding vaak voor een vullend effect waardoor een cavia snel minder hooi zal gaan eten. Een hoeveelheid brok van 10 gram per cavia per dag is meer dan voldoende. Groenvoer mag in kleine porties gegeven worden als extra voeding. Cavia's vinden witlof, andijvie, een stukje wortel en paprika heerlijk. Geef geen liksteen of knaagblok! Dit kan blaasstenen en darmproblemen geven. Daarnaast is het belangrijk om nauwkeurig naar het voedingspatroon te kijken wanneer er sprake is van blaas- of tandproblemen. Klik hier voor meer voedingsinformatie voor een volledige lijst van alle groenten en fruit die een cavia mag hebben. 

Mannetjes (beertjes) 

Beertjes kunnen al geslachtsrijp zijn vanaf een leeftijd van 4 weken en/of 300 gram, dat is ook het moment dat beertjes moeten worden gescheiden van de moeder en zusjes. Beertjes kunnen vanaf ongeveer vier maanden worden gecastreerd. Soms kan dit eerder. We houden meestal een minimum gewicht aan van 600 gram. Er is geen medische indicatie, dit wordt gedaan om nageslacht te voorkomen en te zorgen dat ze gekoppeld kunnen worden aan een zeugje. Castratie zal geen effect hebben op het gedrag van cavia’s en zal er niet voor zorgen dat 2 beren die hebben gevochten weer samen kunnen. De castratie is bij ons een routine operatie, wij hebben hier veel ervaring mee.  We gebruiken hiervoor een extreem lage dosis injectienarcose, voor het goede pijnstillende effect, gecombineerd met gasnarcose. Dit geeft optimale pijnstilling en  een korte slaap, ze zijn snel weer wakker. Na het wakker worden zitten ze al snel weer aan groenten en hooi te knabbelen.  

Een andere methode die uitgevoerd kan worden is de vasectomie. Hierbij worden de balletjes van het beertje niet verwijderd maar wordt de zaadleider onderbroken. Deze techniek wordt bij ons op de kliniek nog niet uitgevoerd.  

Vrouwtjes (zeugjes) 

Een zeugje is al geslachtrijp op een leeftijd van vier à vijf weken oud. Ze zijn elke drie weken vruchtbaar, ook wel de bronstigheid genoemd. Als een vrouwtje is gedekt dan duurt het gemiddeld 10 weken voordat de jongen geboren worden. Het aantal cavia’s dat geboren wordt zit tussen de 1 en de 6. Het geboortegewicht van een jonge cavia is gemiddeld 75-110 gram, maar wanneer het een groter nestje is dan kan dit gewicht iets lager zijn. Een cavia wordt geboren met haar, zijn oogjes zijn open en ze zullen gelijk mee lopen en van het voedsel eten. Daarnaast drinken ze bij de moeder tot een leeftijd van ongeveer 4 weken.  

Bij zeugen zien we regelmatig afwijkingen aan de baarmoeder en de eierstokken. Vooral cysten aan de eierstokken worden heel vaak gezien bij dieren van twee tot vier jaar oud, soms ook al jonger. Uiteindelijk krijgt bijna 90% van de zeugjes in haar leven deze cysten. Het maakt daarbij geen enkel verschil of ze wel of niet een nestje hebben gehad. De cysten kunnen heel groot worden. Meestal hebben ze er geen last van, maar soms kan de grootte zorgen voor druk in de buik. De hormonaal actieve cystes kunnen overmatig bronstig gedrag geven, bloedingen uit de vagina en de typische kaalheid op de flanken wordt vaak gezien.  

Diagnose en behandeling van cysten 

De diagnose wordt gesteld doordat de cysten in de buik te voelen zijn. Met een echo zijn ze zeker te vinden. Vroeger opereerden we deze cavia’s, tegenwoordig doen we dit niet meer. Een operatie heeft weinig meerwaarde en is een flinke ingreep voor een cavia. Als we hormonale cystes vermoeden geven we een hormoon injectie. Een deel van de cystes reageert niet op deze injecties en een deel wel. Van tevoren weet je dat dus niet zeker. Als het aanslaat komen de cystes een tijdje niet terug. Deze behandeling kan je meerdere malen herhalen. Als de cyste heel groot is en voor blijvend ongemak zorgt ondanks de injectie, dan zuigen we ze leeg onder een licht roesje. 

Algemene ziekteverschijnselen

Cavia's zijn prooidieren en zullen ziekte dus zo lang mogelijk voor u verborgen houden. Een cavia die niet eet, stil in een hoekje zit, niet keutelt etc. moet snel onderzocht worden. Bel ons direct voor advies. Vaak zullen we de cavia opnemen, onderzoeken en met u bespreken wat de volgende stappen zijn. 

Omdat wij samenwerken met Stichting Cavia, de grootste opvang en herplaatst stichting in Nederland, behandelen wij veel cavia's in onze kliniek.

Gebitsproblemen

Cavia's hebben net als konijnen en chinchilla's tanden en kiezen die levenslang blijven groeien. Bij het juiste slijtpatroon gaat dit prima, maar door verkeerde voeding, trauma of aangeboren defecten kan dit misgaan. De cavia stopt met eten of wil alleen nog zachte dingen eten. Soms kwijlt de cavia, vermagert en zit stil in een hoekje. Als u in de bek kijkt ziet u soms dat de voortanden schuin zijn afgesleten. Let op: cavia's hebben normaal heel lange tanden. Knip ze niet zelf af!

Schuine voortanden zijn een teken dat de kiezen niet in orde zijn. Deze zijn vaak te ver doorgegroeid en hebben haken die in de wang en tong prikken. Dit is heel pijnlijk. Maak snel een afspraak voor gebitscontrole bij ons, aangezien een cavia die niet eet snel kan overlijden. Uit onderzoek bij konijnen is gebleken dat het geven van gemengd voer kiesproblemen bevorderd. Nog een reden om de juiste voeding te kiezen.

Vacht

Er zijn verschillende aandoeningen van de huid bekend bij cavia's. De meest voorkomende zijn schurftmijt, schimmel en luis. De schurftmijt (trixacaris caviae) geeft veel jeuk en hierdoor krabt de cavia de huid stuk en ontstaan er wondjes. Schimmelinfecties zien we meestal rond de oogleden, neus en oortjes. Veel cavia's (tot wel 30%!) zijn symptoomloze dragers, de schimmel komt tot uiting na een stress periode of bij jonge dieren. Schimmel is een zoönose, dat betekent dat dit besmettelijk is voor de mens. Luizen zien we regelmatig. Je ziet ze lopen tussen de haren en ze geven jeuk. Uiteraard zijn er nog vele andere huidaandoeningen bij cavia's. Voor diagnose en behandeling kunt u het beste even een afspraak bij ons maken.

Luchtwegproblemen

Cavia's hebben regelmatig luchtwegproblemen. Meestal is dit door een bacteriële oorzaak. Virussen komen minder vaak voor. Er zijn een aantal veelvoorkomende ziekteverwekkers zoals, Chlamydia caviae, bordetella, mycoplasma. Probleem is dat je vaak niet weet welke verwekker de problemen geeft. Kweken uit de longen is niet makkelijk. We hebben inmiddels goede protocollen ontwikkeld om deze problemen op te werken. Benauwdheidsklachten kunnen ook voorkomen bij hartfalen, bronchitis, astma, allergieën en andere long- en circulatie problemen. Een benauwde cavia heeft dus niet altijd een longontsteking! Gedegen onderzoek is dus belangrijk. 

Diarree

Diarree bij cavia's is een veelvoorkomend probleem. We zien meerdere oorzaken mogelijk: parasieten, disbalans van de darmflora, voedingsfouten, andere interne problemen. Belangrijk dus om onderscheid te maken. We beginnen vaak met een algemeen lichamelijk onderzoek, een goede anamnese (huisvesting, contact andere dieren, voeding) en ontlastingsonderzoek.

Tumoren

Veel voorkomende tumoren bij cavia's zijn maligne lymfoom (lymfeklierkanker), melkkliertumoren (ook bij beertjes!), stuitkliertumoren, diverse huidtumoren. Vaak zijn ze in een vroeg stadium te opereren. Voelt u een bult en twijfelt u, maak dan een afspraak zodat we samen kunnen kijken of we moeten ingrijpen.

Oogproblemen

Cavia's knipperen heel weinig en hebben weinig traanvocht. Daarom zijn de ogen vrij kwetsbaar. Bij beschadigingen zie je vaak een blauwe of rode waas over het oog. De cavia zal weinig laten merken, maar voelt het wel! Ook gebitsproblemen kunnen door doorgroeiende kieswortels oog problemen veroorzaken. Wacht niet te lang en maak een afspraak.

Als uw cavia niet eet, te rustig is, knarsetand (van de pijn), diarree heeft, vermagert of andere symptomen van ziekte laat zien, wacht dan niet te lang om bij ons langs te komen! Cavia's zijn gevoelige dieren die snel kunnen sterven. Voor advies kunt u ons altijd bellen.